Dziś katolickie święto Ofiarowania Pańskiego, w tradycji polskiej zwane świętem Matki Bożej Gromnicznej. W języku staropolskim święto nazywane bywało też po prostu Gromnicą, podobnie jak jego odpowiedniki w innych tradycjach słowiańskich, np. białoruska Hramnica czy czeskie Hromnice. Te słowiańskie święta mogą mieć korzenie pogańskie i być związane z przełomem zimy i wiosny, pierwszymi wiosennymi burzami, może także z kultem bóstwa gromowładnego (np. Peruna).
Elementem tradycji świątecznej jest zapalanie świecy zwanej właśnie „gromnicą” – pierwotnie świece te zapalano i stawiano przy oknie w czasie burzy, co miało zabezpieczyć dom przed uderzeniami piorunów.
Słowo gromnica pochodzi od słowa grom, a to z praindoeuropejskiego *gʰromos, od rdzenia *gʰrem- ‘grzmieć, huczeć’, z którego pochodzi też np. angielskie grim ‘ponury, groźny’, niemieckie Grimm ‘wściekłość, furia’ i greckie khrómos ‘wrzawa, trzask’.
Grom musiał więc pierwotnie oznaczać sam dźwięk pioruna (grzmot), a później po prostu piorun. Ale to pierwotne związane z dźwiękiem znaczenie widać w pokrewnych słowach grzmieć, grzmot i gromki (czyli ‘głośny’, np. gromki śmiech, gromkie brawa).
Niszczycielską siłę pioruna oddaje pochodzący od gromu czasowniku gromić, który najpierw oznaczał ‘uderzać jak gromem’, potem ‘razić, zwyciężać’ lub ‘strofować’; stąd też czasownik pogromić ‘pokonać’ i pogrom ‘klęska, spustoszenie, zadanie szkód’.
Pioruny od zawsze wzbudzały strach, co widać w słowie ogrom, które oznaczało najpierw ‘przerażenie hukiem, grzmotem’, a potem ‘coś, co wstrząsa człowiekiem, zdumiewa go, przeraża’ i wreszcie ‘coś wielkiego’. Ten strach musiał być więc naprawdę „ogromny”…