WIDZIEĆ & WIEDZIEĆ | odc. 9

Dla dociekliwych | Źródła

Od rdzenia *u̯ei̯d- pochodzą też słowa idol i historia – oba z greki. A dokładniej:

• W grece od rdzenia *u̯ei̯d- pochodzi też słowo eĩdos ‘wygląd, forma’ (Platon używa słów idéa i eĩdos zamiennie), a od niego – eídōlon ‘zjawa; kształt, forma; obraz, wizerunek, idol’. To ostatnie zostało zapożyczone do łaciny jako īdōlum. Z łaciny to słowo odziedziczył język francuski jako idole, a stamtąd zostało ono zapożyczone do polskiego jako idol.

A od słowa eídōlon oraz od słowa látris ‘czciciel” pochodzi idolatria, czyli ‘bałwochwalstwo, oddawanie czci idolom’.

• W grece od rdzenia *u̯ei̯d- pochodzi też słowo hístōr ‘ten, kto wie’. Ściślej rzecz biorąc, pochodzi on od praindoeuropejskiego słowa *u̯ei̯dtōr ‘ten, który widział; ten, który wie’ (przyrostek *-tōr tworzył nazwy wykonawców czynności). Tylko że w języku pragreckim (podobnie jak w prasłowiańskim, na co wskazywałem przy okazji słowa niewiasta) zbitka dt przechodziła w st, stąd hístōr. Właściwie powinien być ístōr, głoska h pojawiła się zapewne wtórnie. A od tego rzeczownika utworzono czasownik historéō ‘badam, dociekam, uczę się przez badanie’, a od niego rzeczownik historía ‘uczenie się przez badanie, opowieść o tym, co zostało nauczone’. To słowo zostało zapożyczone do łaciny jako historia, a stamtąd przyszło do polskiego.

• Scenariusz, prowadzenie, montaż – Kamil Pawlicki
• Kierownictwo produkcji – Klara Pawlicka
• Opracowanie graficzne – Jacek Owczarz