Czy wiecie, że angielskie słowo wind, a także takie słowa jak bajdewind i fordewind są spokrewnione z polskim słowem wiatr?
Dla dociekliwych
- Ze słowami wiać i wind NIE jest spokrewnione słowo winda. Jest to zapożyczenie z niemieckiego Winde ‘podnośnik, winda’, które pochodzi praindoeuropejskiego rdzenia *u̯endh– ‘obracać, wiać, splatać’ (od którego nie pochodzą żadne rodzime słowa polskie).
- Od rdzenia *h2u̯eh1‑ ‘wiać’ pochodzą też słowa greckie:
– aḗr ‘mgła, powietrze, wiatr’ – stąd np. aerozol ‘powietrzny roztwór’, aerodynamiczny ‘związany z siłami powietrza’, aerobik ‘ćwiczenia, które wymagają niewielkiego wdychania powietrza’
– atmós ‘para, dym’ – stąd np. atmosfera ‘sfera pary; gazowa powłoka otaczająca ziemię’
Mało już w nich widać dawny rdzeń *h2u̯eh1‑: głoska laryngalna druga *h2 w grece dała a, natomiast głoska laryngalna pierwsza *h1 wzdłużyła e do ē. Z kolei później zanikło u̯. Z rdzenia zostało więc ae-, co widać w formie aḗr, natomiast w formie atmós zostało to skrócone do a.
Źródła
- Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
- Rick Derksen, Etymological Dictionary of Proto-Slavic Inherited Lexicon, Leiden-Boston 2009.
- Guus Kroonen, Etymological Dictionary of Proto-Germanic, Leiden-Boston 2013.
- Benjamin W. Fortson IV, Indo-European Language and Culture: An Introduction, Chichester, U.K. – Malden, MA 2004.
- Piotr Gąsiorowski, All That Junk: The Afterlife of Broken Morphemes, Language Evolution (langevo.blogspot.com/2013/02/all-that-junk-afterlife-of-broken.html)
- Jussi Halla-aho, Problems of Proto-Slavic Historical Nominal Morphology On the Basis of Old Church Slavic, Helsinki 2006, s. 30 (http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/…)
- Michiel de Vaan, Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages, Leiden-Boston 2008.
- The American Heritage Dictionary of the English Language – The American Heritage Dictionary Indo-European Roots Appendix (https://ahdictionary.com/word/indoeur…)
- Yasunari Ueda, Vol. 0: Windows from the Perspective of Contrastive Etymology – Window Reseaerch Institute (https://madoken.jp/en/research/window…)
- Online Etymology Dictionary (https://www.facebook.com/etymonline/p…)
wykorzystane materiały:
- Relaxing Soundzzz, Hurricane, Storm Ambience on the Beach with Heavy Rough Ocean Waves Crashing on the Coast (https://youtu.be/G_kc_VR30VI)
- Scenariusz, prowadzenie, montaż – Kamil Pawlicki
- Kierownictwo produkcji – Klara Pawlicka
- Opracowanie graficzne – Jacek Owczarz