ząb, ziąb

Czy wiecie, że słowa ziębić i ziąb są spokrewnione ze słowem ząb?

Ząb pochodzi z prasłowiańskiego słowa *zǫbъ, a to – z praindoeuropejskiego słowa *ǵómbʰos, znaczącego ‘ząb’. A w języku praindoeuropejskim to słowo zostało utworzone od rdzenia *ǵembʰ- ‘gryźć’.

Z tego samego rdzenia *ǵembʰ- pochodzi też prasłowiański czasownik *zębti, który pierwotnie znaczył zapewne ‘gryźć, rwać, szarpać’. Ale zimą tym, który rwie, szarpie, szczypie, dokucza, jest – mróz. I czasownik *zębti zaczął oznaczać ‘ziębić’. Od niego utworzono czasownik *zębiti, który dał nasze ziębić.

Zapewne naszym przodkom też dokuczał gryzący mróz…

Dla dociekliwych

Język polski należy do języków satem, co znaczy, że praindoeuropejska głoska *ǵ przeszła w z. Natomiast na przykład greka należy do języków kentum, dlatego głoska *ǵ dała tam zwykłe g. Dlatego z praindoeuropejskiego *ǵómbʰos pochodzi w grece słowo gómphos ‘kołek; ząb’.

Do języków kentum należą też języki germańskie. Tyle że tam głoska g została później ubezdźwięczniona do k (prawo Grimma). Dlatego z praindoeuropejskiego *ǵómbʰos pochodzi angielskie comb ‘grzebień’ (dosłownie ‘coś zębatego’).

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *